FS / Ne Dediler-2

Prof. Dr. Mücteba Uğur (Ankara Üni. İlahiyat Fakültesi Emekli Hadis Öğr. Üyesi)

"Onun Ahlâkı Peygamber Ahlâkı İdi"

Merhum Feyzi Efendi, son derece mahviyet sahibi birisiydi. Bu ahlâkı, tıpkı hiçbir ücret beklemeden yaptığı bir nevi kamu hizmeti olan eğitim işinde olduğu gibi, Peygamberlere ait bir haslettir, özelliktir. Çünkü Kur'an-ı Kerim'de Cenâb-ı Hak Peygamberimize şöyle buyurmaktadır: "Fe-bimâ rahmetin mina'l-lâhi linte lehüm" "Sen Allah'tan bir rahmet sebebiyle onlara yumuşak davrandın." (Âl-i İmrân Sûresi, 159) İşte Rasulullah Efendimizin o ipek yaratılışı, ahlâkı, o güleç yüzü sırf Cenâb-ı Hakk'ın rahmeti sebebiyledir. Bu ise irşatta, eğitim ve öğretimde şart olan bir husustur. Nitekim bunun hikmeti, âyette şöyle açıklanır: "Velev künte fazzan ğalîza'l-kalbi le'n-faddû min havlik" "Eğer sen katı kalpli, sert huylu olsaydın etrafından dağılıp giderlerdi!" (Âl-i İmrân Sûresi, 159) Tebliğ ruha yapılır. Ruh ise huşunetten (sertlikten) hoşlanmaz. İşte risâletteki bu özellik, Mehmed Feyzi Efendi'de aynen tecelli etmişti. Zaten hiçbir karşılık beklemeden yaptığı kamu hizmeti de Peygamberlere has bir özelliktir. Bunu da Peygamber (a.s.)'ın nübüvvet nurundan devşirmiştir. Mesela Şuarâ suresinde beş tane Peygamberin ağzından ve değişik sûre ve âyetlerde de Peygamber (a.s.)'ın ağzından şöyle nakledilir: "Ben buna (tebliğime) karşı sizden bir ücret de istemiyorum. Benim mükâfatım ancak âlemlerin Rabbine aittir. (Şuarâ Sûresi, 127) Çünkü risâlet Allah'ın kullarına lutfettiği en yüksek mertebedir. Peygamberlerin vârisleri olan âlim ve ârifler de bu yüzden hasbîliği tercih ederek yüce mertebelere ulaşmışlardır..."

(...) Ben 1966 yılı 10 Şubat günü bir müdürle Kastamonu İmam Hatip Okulu'nu açtım. Hani bir söz vardı: "Bir müdür, bir mühür" diye... Bende mühür de yoktu! Göreve başlama yazısını yazacağım kağıdı Abdurrahman Paşa Lisesi müdüründen aldım ve onların daktilosunda yazdım. Okulda hiçbir şey yoktu ama bir ümit ve heyecan vardı. Bu ümit Allah'ın izniyle meyvelerini verdi. Ve ben de işin içine maneviyat kokusu sinsin diye, esmâu'l-hüsna (Allah'ın güzel isimleri) sayısınca, yani 99 öğrenci kaydettim. Aradan bir kaç ay geçti, o yılın Mart ayı geldi. Hacıları uğurlayacağız. Kulakları çınlasın (şimdi merhum oldu) Sinan Bey Câmii imamı Boyacı Hafız (Lütfullah Kırkbeşoğlu) hacıları uğurlama duasını benim yapmamı rica etti. Benim bu duam Sinan Bey Câmii minaresi hoparlöründen de yayınlandı. Malumunuz olduğu üzere Merhum Mehmed Feyzi Efendi'nin evi de oraya yakın olduğu için duamı duymuşlar ve duayı kimin yaptığını sormuşlar. Benim olduğumu öğrenince "Allah muvaffak etsin" diye dua etmişler. Ben İmam Hatip Okulu'nu açmaya ne kadar hevesli isem, Mehmed Feyzi Efendi de aynı şekilde okulun açılışına hevesli idiler.

Aradan bir müddet zaman geçtikten sonra o sırada Tosya Müftüsü olan hemşehrim Ömer Şahin geldi ve onunla birlikte Feyzi Efendi'yi ziyarete gittik. Elini öpüp oturduk. Bu ilk karşılaşmamızda bende dirayetli, bilgili ve her şeyden önce müeddeb (edepli) bir gönül eri intibaını uyandırdı. Kendisinden istifade edilir bir ilim adamıydı. Ancak benim kendisini sık sık ziyaret etmememi istedi. Bunu asıl görevimize bir zarar gelmemesi için, beni korumak için yapıyordu. Ama manevi irtibatımız hiç kesilmedi. Benden hiçbir zaman feyizlerini kesmediler.

(...) O ilk derste konu, "Bedee'l-İslâmu ğarîben..." hadis-i şerifini açıklama yönünde olmuştu. Bendeniz İmam Hatip okullarında daha önceden hadis dersleri okutmuştum. Daha sonra da Cenâb-ı Hak bu uzmanlık dalını bana nasip etti. Dolayısıyla bu hadis-i şerifi biliyordum. Ama yorumunu ilk defa değişik bir şekilde Mehmed Feyzi Efendi'den o gün dinlemiştim. Onun yorumu benim çok hoşuma gitti ve kendi bildiğim yorumumu bırakarak onun tercih ettiği yorum yönünde bu hadisi öğrencilerime anlatmaya çalıştım. Çünkü onun yorumunda bir ümit ve dolayısıyla o yönde çalışmaya bir teşvik vardı. Bu ise İslâm toplumları için daha uygundu."

"Ücretsiz Halk Eğitimi Yapan Bu Kimseleri Desteklemek Lâzım!"

1987 yılında "Türk Kültür ve Tarihinde Kastamonu" isimli bir sempozyum vesilesiyle birkaç arkadaş Kastamonu'ya gelmiştik. Mehmed Feyzi Efendi'yi ziyaret etmek istedik. Kastamonulu değerli dostum Prof.Dr. Abdülkerim Abdülkadiroğlu, Gazi Üniversitesi İnkılap Tarihi Enstitüsü Başkanı Prof.Dr. Kâzım Yaşar Bey, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İslâmi İlimler Araştırma Enstitüsü Başkanı Prof.Dr. Ahmet Suphi Fırat Bey ve bendeniz ziyaretine karar verdik. Önce Araçlı dostumuz Hasan Yeğin Bey'den haber gönderdik. "Hastayım ama madem Mücteba Bey gelmiş, buyursunlar" davetiyle gittik. Giderken: "Madem Hoca Efendi hasta imiş fazla oturup rahatsız etmeyelim" diye de konuşmuştuk. Fakat ulemânın, sulehânın yanında vaktin nasıl geçtiği anlaşılmıyor. Bir baktık ki orada sohbet dinlerken bir saat geçmiş! Sohbet de hâlâ olanca tatlılığıyla sürüyordu. Fakat benim içimde kendisini rahatsız ediyoruz diye bir ukte vardı. Hani bir söz var: "Ulemâ yanında diline, evliyâ yanında kalbine sahip ol!" diye... Mübarek Merhuma malum olmuş ki, "Sohbet uzadı diye sıkılmayın!" buyudular!

Bir ara ben zihnimde olan bir sorumu dile getirdim. Bu ziyaretimizden birkaç gün önce memleketim olan İskilip'te Ebu's-Suûd Efendi'nin, babası adına yaptırmış olduğu camide sabah namazını kılıp kabristan ziyareti için dışarı çıktığımızda bir baktık gökyüzünde ay ile yıldız -aynı bayrağımızdaki gibi- bir araya gelmişler! Ben bu olayın bir anlamı olup olmayacağını Hoca Efendi'ye sordum. Verdiği cevap engin bir iman ve teslimiyetin, engin bir gönül adamı olmanın izlerini taşıyordu. "İyi olur inşallah!" cümlesiyle kısaca olayı fâl-i hayr, yani tabiattaki olayı iyiye yorumlamaktı. Teşe'üm, kötüye yorumlama değildi. Ziyaretimizi tamamlayıp dışarı çıktığımız zaman Prof.Dr. Kâzım Yaşar Kopraman Bey aynen şöyle söyledi: "Halk eğitimi için milyonlarca para harcanıyor. Bakınız bu insanlar bu işi fahri olarak, bir ücret almaksızın, mansıp-şöhret istemeden, sırf Hakk'ın rızasına kavuşmak için yapıyorlar. Bunları desteklemek lâzım! Bu şahıslar, edepsizlik telkin edilen yerde; edep, ahlâk, fazilet, dürüstlük, bilgi, ilim ve irfan telkin ediyorlar. Ve bizzat bunları yaşayarak güzel örnek oluyorlar. Böyle insanları baş tâcı etmek lâzım!.."

"Onun Ahlâkı Peygamber Ahlâkı İdi"

"Zamanımızın Dünya Çapında Büyük Gönül Erleri Kimlerdir?"

Mehmed Feyzi Efendi, sadece yurdumuzda değil bütün İslâm âleminde tanınan bir kimsedir. Buna ait bir anektod nakletmek istiyorum: Hastanede yatarken Kastamonu'dan bu konuşmayla ilgili teklifi alınca, yanımdaki somyada hasta olarak yatan gönül ehli, devletin üst düzey bürokratlarından olan arkadaşım durumu öğrenince: "Yahu, bu senin hakkında konuşma yapman istenen kimse Kastamonulu Mehmed Feyzi Efendi mi acaba?" dedi. "Ben onun hakkında birşeyler dinlemiştim." dedi. Bendeniz de hadisçi olduğum için öncelikle rivâyetin kaynağının sağlam olmasına dikkat ederim. Onun için o arkadaşın anlattığı olayı bizzat yaşayandan dinleyip not ettim.

Çorum Kubbeli Câmii İmam-Hatibi Hacı Hâfız Rıfat Hoca şöyle anlatmıştır: "1965 yılında kara yoluyla hacca giderken Tebük'te Pakistanlı, Tebliğ cemaati üyesi Gulâm Efendi ile tanuıştık. Gulâm Efendi sohbet sırasında 'dünya halkının sevgisinin odağı olmuş büyük gönül erlerini; ilim, ahlâk, mertebe itibariyle yücelmiş kişileri tanıyor musunuz?' diye sorar. Onlar hayır diye cevap verince: 'Yahu siz Türk değil misiniz?' der. Evet dediklerinde kendisi şöyle devam eder: 'Dünyada hal-i hazırda halkın sevgisine mazhar olmuş 7 tane gönül eri insan var. Bunlar diğerlerinden seçilmiş, adeta kutup haline gelmiş, hatta aralarında kutbu'l-aktâb derecesine ulaşmış kişiler bulunan ulu kimselerdir. Bunların altısı Türkiye'de, birisi başka memlekettedir. O altı kimse şunlardır:

Sivaslı İhramzâde İsmail Hakkı Toprak
Onun talebelerinden Hacı Hasan Akyol (Sivas Tekke Önü Mezarlığı'nda Abdülvehhâb Gazi Hazretlerinin yanındadır.)
Osman Ateş Dârendevî Hazretleri
Merzifonlu Hacı Garip Hâfız
Kastamonulu Kalaycı Hacı Hâfız Mehmed Feyzi Efendi
Medine-i Münevvere'de meskun Ramazanoğlu Mahmud Sami Efendi
Türkiye dışında............. (Kaddesa'llahu esrârahüm)

Allah cümlesine rahmet etsin, şefaat ve himmetlerine nail etsin, âmin. (Bu bilgiler İbn-i Sina Hastanesi'nde tedavi gören Sayın Yusuf Bey'in defterinden aynen yazıldı. Ona da Rıfat Hoca'nın ağzından yazılmıştır.) Bu sıralamada bendeniz, Mehmed Feyzi Efendi ismini duyunca ürperdiğimi hissettim! Ta Pakistan'a kadar İslâm âleminin her tarafına Mehmed Feyzi ismi yayılıyor, ama biz senede bir kere onun için toplanıp bir Fâtiha okumaktan başka bir şey yapamıyoruz! Aslında yapabileceğimiz en iyi şey onu sevmek, bağlılığımızı devam ettirmek ve en önemlisi onun gösterdiği yoldan gitmektir.

"Adam Dediğin Milletini Sever" (Hadis-i Şerif)

İmam Buhârî Hazretleri Kûfe'ye geldiği zaman hadis meraklıları, bize hadis yazdır, diyorlar. O da hayhay, yazdırayım, diyor. 'Dinleyin! Ben size bir hadis yazdıracağım, ama onu kimse bilmez. Çünkü bunun râvilerinin hepsi filan yerdedir. Onun için bu hadis yaygın değildir. O da Peygamber Efendimizin dilinden çıkan şu dört kelimedir: İnne'r-racüle yuhibbü kavmeh: Adam dediğin milletini sever!' [Bu rivâyetin kaynağı için bakınız: Hâkim, Müstedrek, III, 141; Heysemî, Mecmau'z-zevâid, IX, 126.]

Bir Müslüman öncelikle komşularını, sonra hemşehrilerini, sonra bütün vatandaşlarını, sonra da dindaşlarını sevmiyorsa, ona Peygamber (a.s.)'ın kastettiği manada 'adam' nazarıyla bakmak mümkün değildir! İslâmiyet sevgi dinidir. Çünkü din kardeşlerini sevmek, tamamen imana bağlı bir olgudur. Rasulullah (a.s.) bu konuda yine şöyle buyurmuştur: 'Birbirinizi sevmedikçe (kâmil manada) iman etmiş olmazsınız. İman etmedikçe de cennete giremezsiniz!